O filmie "Rozmowa"
„Rozmowa” jest jedną z propozycji interpretacji wiersza Wisławy Szymborskiej. W filmie „Na wieży Babel” interpretacja ta pojawia się jako pierwsza część tryptyku.
Film ukazuje doświadczenie świata, który widziany jest z perspektywy dziecka. Chłopiec obserwuje swoich rodziców, podgląda i podsłuchuje niezrozumiałą dla niego rzeczywistość. To świat trudnych relacji pomiędzy kobietą i mężczyzną, żoną i mężem, rodzicami, obraz konfliktu, braku porozumienia z drugą osobą, obojętności i cierpienia.
Dramat rozgrywa się w jednej przestrzeni, która jest podzielona i nieokreślona; rozpisany jest pomiędzy obecnością we dwoje, a światem odrębnym - nieurzeczywistnionym, który nie znajduje w filmie wizualnej formy. On jest pisarzem, który walczy o zrozumienie własnych myśli, poszukuje właściwych słów, tworzy w skupieniu i alienacji, próbuje zachować obojętność wobec otaczającej go rzeczywistości, prowadzi „dialog” z sobą samym. Ona, w ukryciu, rozmawia przez telefon z innym mężczyzną. Rozmowa ta ujawnia kolejny trudny związek dwojga ludzi, który być może jest odpowiedzią na samotność, a może prowokacją, wołaniem o uwagę współmałżonka. W tym „milczącym” świecie słyszymy słowa, skierowane do siebie (mężczyzna w roli pisarza), albo do osoby trzeciej, której nie znamy (kobieta rozmawiająca przez telefon) słyszymy również rozmowę pomiędzy rodzicami, w której tak wiele zostaje przemilczane i niedopowiedziane…
Czy dom może dać poczucie bezpieczeństwa, być wyrazem miłości i więzi?
W ciemności ukrywa się chłopiec, ze swoimi pytaniami. Świat, który obserwuje nie jest zrozumiały, widziany we fragmentach nie tworzy całości. Pozostaje pytanie - czy ów świat, po latach, gdy chłopiec powraca do niego, już jako dojrzały mężczyzna, tworzy obraz jego świadomości, historię życia i staje się zrozumiały?
We wprowadzeniu słyszymy wiersz Wisławy Szymborskiej, czytany polifonicznie - słowa dobiegają z różnych stron. Tekst wydaje się rozbity, niedookreślony (we wprowadzeniu słyszymy jego lekturę w wykonaniu Hacena Sahraoui w języku francuskim, równocześnie odbiorca czyta tekst w języku angielskim, a w filmie postaci mówią w języku polskim). Słowa we wprowadzeniu wybrzmiewają w nieokreślonej, otwartej przestrzeni, nachodzą na siebie, powielają się ukazując świat chaosu. Możemy zadać pytanie - czy film, w którym obraz konkretyzuje tekst, porządkuje świat złożony ze słów? Czy film może być propozycją przejścia z nieokreślonego, wieloznacznego świata słów do świata określonego, złożonego z obrazów? Słowa i obrazy to jedna z opozycji, którą przedstawiają twórcy filmu.
Tytuł „Rozmowa” ma wiele znaczeń, bo w filmie rozmowa przebiega pomiędzy słowem i obrazem, tajemnicą i naocznością, przeszłością i teraźniejszością, kobietą i mężczyzną, sobą samym…Te wszystkie wymiary rozmowy można odczytać w wierszu Wisławy Szymborskiej, który może być zarówno monologiem, jak i dialogiem, utworem polifonicznym.
Czy historia przedstawiona jako pierwsza część tryptyku w filmie „Na wieży Babel” to ta sama historia co w filmie „Rozmowa”? Wydaje się, że świat w filmie „Rozmowa” i w filmie „Na wieży Babel” dzięki innemu kontekstowi różnicuje i zmienia swój sens. Inna jest rzeczywistość, gdy wprowadza do niego lektura wiersza w wykonaniu Krystyny Jandy, słyszanego z dwóch stron, a inna - gdy we wprowadzeniu słyszymy męski głos, dobiegający ze wszystkich stron. Czy można mówić o identyczności światów w filmie „Na wieży Babel i w filmie „Rozmowa”? W „Na wieży Babel” świat przedstawiony jest częścią tryptyku, odbieramy go wraz z kolejnymi filmowymi historiami, porównujemy z następnymi interpretacjami wiersza. W „Rozmowie” ów świat jest pozostawiony sam sobie i wymaga nowej odpowiedzi ze strony odbiorcy.
Jadwiga Ann
About "Conversation"
“Conversation” is one out of several proposed interpretations of a poem by Wisława Szymborska. In the film “The Tower of Babel” this interpretation is shown as the first part of a triptych.
The film shows the world from the perspective of a child. The boy watches his parents, eavesdropping and spying on a reality that remains incomprehensible to him. It is a world of difficult relationships between a woman and a man, wife and husband, between parents, an image of conflict, lack of communication, indifference and suffering.
The drama, taking place in one space, divided and unspecified, is suspended between the being together of the two characters and a discrete, non-actualized world which is not visually represented in the film. The male character is a writer struggling to understand his own thoughts, searching for the right words, focused on writing, alienated, striving to stay indifferent to the surrounding reality, conducting a “dialogue” with himself. The female character is secretly talking on the phone with another man. The conversation reveals another difficult relationship between two people, which may be a response to loneliness, or perhaps a provocation, a call for the spouse’s attention. In this “silent” world we hear words which are either directed at oneself (the writer) or to a third person whom we don’t know (the woman on the phone). We also hear a conversation between parents where so much is left unsaid or merely hinted at.
Can a home give a sense of safety, be an expression of love and family ties?
The boy is hiding in the darkness with his questions. The world he is observing is incomprehensible, perceived in pieces, it does not come together into a coherent whole. The question remains: does this world - many years later, when the boy revisits it as a grown man - shape his consciousness, the story of his life, and does it become intelligible to him now?
In the introduction we hear a polyphonic reading of the poem by Wisława Szymborska, with the words coming from different directions. The text seems broken, indeterminate (in the introduction we hear it read out in French by Hacen Sahraoui, while the viewer is simultaneously reading it in English and later the characters are speaking Polish)
The words in the introduction resound into an indeterminate open space, they blend with each other and are duplicated, revealing a world of chaos.
We could pose a question - does the film, where the image concretizes the text order a world composed of words?
Can the film be an offer of passing from an indeterminate ambiguous world of words into a determinate world of images? The creators of the film show the opposition of words versus images as one of many contrasts captured in the film.
The title “Conversation” has multiple meanings, since the conversation in the film happens between the word and the image, between the mystery and the eye-witnessing, between the past and the present, between a woman and a man, and within oneself. All these dimensions of the conversation can be found in the poem by Wisława Szymborska, which could be both a monologue and a dialogue, a polyphonic work.
Is the story portrayed as the first part of the triptych “The Tower of Babel” the same as the story in the film “Conversation”? It seems that the world in the film “Conversation” and the in film “The Tower of Babel” differentiates itself and changes its meaning because of a different context. The reality is different when introduced by Krystyna Janda’s reading of the poem heard from two directions, and yet different when in the introduction we hear a male voice coming from all directions. Is it possible to equate the worlds in the films “The Tower of Babel” and “Conversation”? The world presented in “The Tower of Babel” is part of a triptych, which we receive along with other film stories and compare to the interpretations of the poem that follow it. In “The Conversation” this world is left on its own and it requires a new response from the viewer.
Jadwiga Ann, przekład: Justyna Krukowska